Tradycje filozoficzne w polskiej medycynie
Fragment pracy
Do etycznych zasad Biegańskiego nawiązywał również w swojej działalności profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Julian Aleksandrowicz, eksponując powiązania człowieka ze środowiskiem i propagując metodologię holistyczną, tzw. ekologizm. Krakowski uczony zwracał uwagę na niekorzystny wpływ niedoboru mikroelementów (magnez, selen, cynk, lit i inne) w procesach życiowych organizmu. Podkreślał, iż zanieczyszczenie środowiska, jego radioaktywność, nadmiar toksycznych substancji (np. ołowiu) sprzyja po wstawaniu chorób cywilizacyjnych, przebiegających często z uszkodzeniem struktur mózgu, co w rezultacie zmienia psychikę człowieka i czyni go podatnym na odrzucanie wszelkich wartości etycznych. Ostrzegał, że kryzys ekologiczny wywołuje kryzys etyczny, co może doprowadzić do eksterminacji rodzaju ludzkiego, a nadmiernie rozwinięta technologia zapoczątkuje erę człowieka okrutnego – homo crudus et demens, który będzie w stanie zdominować homo sapiens. Tylko rozsądne stosowanie osiągnięć technologicznych i przestrzeganie norm etycznych – zgodnie z maksymą – non habere sed esse – może zapobiec unicestwieniu ludzkości. Aleksandrowicz propagował nowoczesną teorię zdrowia. Przedstawił ją m.in. w swych pracach Nie ma nieuleczalnie chorych (1987 r.) i Na progu medycyny jutra (1988 r.).
Jego zdaniem, człowiek zdrowy to osoba akceptująca świat, własne ja, mająca poczucie fizycznej, psychicznej, etycznej i estetycznej sprawności. Według uczonego, zdrowie łączy się z dążeniem do triady platońskiej – prawdy, dobra i piękna i zależy nie tylko od kondycji narządów wewnętrznych. Zdrowie można przywrócić nawet osobom nieuleczalnie chorym, aktywując w nich kreatywną pasję czy interesującą działalność. Konkludując, należy stwierdzić, że tradycje filozoficzne w medycynie polskiej są bogate i twórcze. Głoszone przez polskich filozofów medycyny idee dowodzą, że bez wiedzy filozoficznej profesjonalne możliwości lekarza są ograniczone w interpretowaniu licznych problemów medycznych. Filozofia bowiem stymuluje jego logiczne myślenie, mądrość i cechy moralne, warunkując łączenie specjalistycznej wiedzy z humanistyczną refleksją o życiu, o człowieku, o ludzkości – zgodnie ze słowami starożytnych Greków jatros philosophos – isotheos (lekarz filozof jest równy bogom).
